پاپ فرانسیس مردی که طی ۱۲ سال رهبری کلیسای کاتولیک، کوشید آن را به جهانی پر از تغییرات و چالش‌ها نزدیک‌تر کند.
صبح دوشنبه عید پاک، واتیکان خبر درگذشت پاپ فرانسیس را اعلام کرد؛ مردی که طی ۱۲ سال رهبری کلیسای کاتولیک، کوشید آن را به جهانی پر از تغییرات و چالش‌ها نزدیک‌تر کند. فرانسیس، نخستین پاپ لاتین‌تبار تاریخ، در سن ۸۸ سالگی در اقامتگاهش در سانتا مارتا چشم از جهان فروبست. کاردینال کوین فارل با لحنی رسمی اعلام کرد: «پدر مقدس ما فرانسیس، در ساعت ۷:۳۵ صبح به خانه پدر بازگشت. او زندگی خود را وقف خدمت به خدا و کلیسای او کرد»
مردی از جنوب جهان
خورخه ماریو برگولیو در سال ۱۹۳۶ در بوئنوس آیرس به دنیا آمد. دوران کودکی او با مشکلات اقتصادی و بیماری همراه بود؛ در ۲۱سالگی بخشی از ریه‌اش را به علت عفونت شدید از دست داد؛ تجربه‌ای که در سال‌های پایانی زندگی، با بیماری‌های مکرر تنفسی دوباره سایه‌اش را بر‌سر او انداخت. پس از انتخاب به عنوان پاپ در سال ۲۰۱۳، فرانسیس تصویری متفاوت از رهبری کلیسا ارائه داد. برخلاف سنت‌های پرطمطراق واتیکان، زندگی ساده‌ای در پیش گرفت و بار‌ها تاکید کرد کلیسا باید «خانه فقرا» باشد.
پاپی در جست‌وجوی نزدیکی به مردم
فرانسیس تلاش کرد با ساده‌تر کردن تشریفات کلیسایی و بازتعریف جایگاه کلیسا در مسائل اجتماعی، فاصله سنتی میان مردم و واتیکان را کمتر کند. او طی دورانش به ۴۷کشور سفر کرد، در میان پناهجویان رفت، برپای فقرا بوسه زد و حتی در سخت‌ترین روز‌های دنیاگیری کرونا، با دعا‌های صبحگاهی‌اش از طریق رسانه‌ها، در خانه میلیون‌ها نفر حضور یافت. با این حال، تلاش‌هایش برای اصلاح ساختار‌های عمیق کلیسا، به ویژه در مواجهه با بحران سوءاستفاده‌های جنسی، به نتایج متفاوتی رسید.
تناقض‌های یک مرد مدرن
فرانسیس گاهی با مواضعی تازه، جهان را شگفت‌زده کرد، اما در سال‌های آخر، تغییر مواضع هم در او دیده شد. امضای سند «کرامت بی‌نهایت» در سال ۲۰۲۴ که مخالفت شدید واتیکان با تغییر جنسیت و رحم جایگزین را بازتایید کرد، باعث شد برخی حامیان اصلاحات، نسبت به جهت‌گیری کلیسا ناامید شوند.
سلامت شکننده، روح سرسخت
پاپ فرانسیس طی سال‌های اخیر بار‌ها به دلیل بیماری در بیمارستان بستری شد. در فوریه ۲۰۲۵، با ابتلا به ذات‌الریه دوطرفه در بیمارستان جمِلی بستری شد و پس از ۳۸روز، به سختی به واتیکان بازگشت. تنها یک روز پیش از مرگ، در مراسم عید پاک، در حالی که نشسته سخن می‌گفت، مردم را دعا کرد. طبق اصلاحات تازه‌ای که خود او سال گذشته در آیین خاکسپاری پاپ‌ها تصویب کرده بود، مراسم وداع با او به شکل ساده و با تمرکز بر امید به رستاخیز برگزار خواهد شد.
پاپی در عصر بحران
فرانسیس پاپ دوران بحران‌ها بود؛ از زخم‌های رسوایی‌های کلیسایی گرفته تا پاندمی کرونا و جنگ‌های تازه در جهان. تلاش او برای تلطیف چهره کلیسا در برابر افکار عمومی بی‌دین‌تر شده، برخی موفقیت‌ها و برخی ناکامی‌ها را به همراه داشت. شاید مهم‌ترین میراث فرانسیس، تلاشی صادقانه برای به روز کردن گفت‌وگوی کلیسا با جهان معاصر بود، حتی اگر نتوانست همه ساختار‌های فرسوده را تغییر دهد.
اکنون، واتیکان خود را برای ورود به دوره‌ای تازه آماده می‌کند؛ دوره‌ای که مشخص نیست جانشین فرانسیس راه او را ادامه خواهد داد یا مسیری متفاوت خواهد پیمود. پاپ فرانسیس، با تمام تناقض‌ها و تلاش‌هایش، صفحه‌ای ماندگار در تاریخ پر فراز و نشیب کلیسای کاتولیک به جای گذاشت.